In lụa trên vải là phương pháp in ấn phổ biến, giúp tạo ra họa tiết sắc nét, bền màu trên nhiều loại vải khác nhau. Phương pháp in lụa chất lượng cao, thích hợp cho đồng phục, áo thun, áo công sở hay các sản phẩm may mặc khác. Cùng Bamboo Uniform tìm hiểu chi tiết về in lụa trên vải là gì? Ưu điểm, nhược điểm và nguyên lý hoạt động của in lụa trên vải trong bài viết dưới đây.
In lụa trên vải là gì?
In lụa (Serigraph) là kỹ thuật in ấn lâu đời được đặt tên theo nguồn gốc thú vị từ tiếng Hy Lạp “Seicos” (lụa) và “graphos” (viết). Về bản chất, đây là phương pháp in sử dụng giấy nến thông qua màn hình lưới để chuyển mực lên vật liệu.
Quy trình hoạt động dựa trên nguyên tắc đơn giản nhưng hiệu quả, khung lưới mịn được căng (ban đầu là lụa, nay dùng cotton hoặc sợi tổng hợp) có các khu vực bịt kín bằng keo hoặc nhựa vinyl để tạo thành thiết kế mong muốn. Khi in, mực được đổ lên màn hình và dùng dao gạt mực ép mạnh để mực chỉ thấm qua các mắt lưới không bị bịt kín, bám lên bề mặt bên dưới.
Nhờ sự linh hoạt này, in lụa không chỉ giới hạn ở vải mà có thể ứng dụng trên vô số chất liệu khác nhau như giấy, kim loại, nhựa, gỗ, đặc biệt là in áo thun đồng phục với chất lượng cao, bền màu. Kỹ thuật này được ưa chuộng để tạo ra các bản in chất lượng cao, từ tác phẩm nghệ thuật phức tạp, áp phích, biển báo cho đến sản xuất hàng loạt trong ngành dệt may.
In lụa trên vải sử dụng khung lưới mịn được căng có các khu vực bịt kín bằng keo hoặc nhựa vinyl để tạo thành thiết kế mong muốn
Lịch sử kỹ thuật in lụa
Kỹ thuật in lụa có lịch sử kéo dài hàng thiên niên kỷ. Nguồn gốc được truy ngược về năm 9000 trước công nguyên, khi các giấy nến sơ khai được sử dụng để trang trí ngôi mộ ở Ai Cập và bức tranh khảm Hy Lạp cổ đại.
Kỹ thuật này sau đó được phát triển mạnh mẽ ở phương Đông. Từ năm 221-618, Trung Quốc đã sử dụng giấy nến để sản xuất hình ảnh của Đức Phật. Tuy nhiên, chính các nghệ sĩ Nhật Bản mới là những người biến in lụa thành nghệ thuật phức tạp bằng cách phát triển quy trình tiên tiến, kéo căng mảnh lụa mịn trên khung để làm vật mang giấy nến cắt tay. Phương pháp này chính thức đưa yếu tố “lụa” vào kỹ thuật, hình thành nên tên gọi in lụa , dù ngày nay vật liệu polyester đã thay thế lụa.
In lụa du nhập vào phương Tây vào thế kỷ XV, nhưng phải đến những năm 1930 tại Hoa Kỳ, nó mới thực sự trở thành loại hình nghệ thuật. Nhóm nghệ sĩ làm việc với dự án nghệ thuật liên bang đã thử nghiệm kỹ thuật này và đặt ra thuật ngữ “Serigraph” để phân biệt các bản in mỹ thuật với in lụa thương mại. Đến những năm 1960, Serigraphy bùng nổ và trở nên phổ biến với các nghệ sĩ POP Art (nghệ thuật đại chúng), người bị thu hút bởi khả năng tạo ra vùng màu phẳng, đậm, ấn tượng kỹ thuật này mang lại.
Kỹ thuật in lụa có lịch sử kéo dài hàng thiên niên kỷ, nguồn gốc được truy ngược về năm 9000 trước công nguyên
Tại sao in lụa trên vải được sử dụng phổ biến?
Ưu điểm cốt lõi của in lụa là khả năng tạo ra màu sắc vô cùng sống động, ngay cả khi in trên nền vải tối hoặc sẫm màu. Mực được áp dụng thành lớp dày và nằm trên bề mặt vải thay vì ngấm sâu vào vật liệu, mang lại chất lượng xúc giác đặc trưng, sắc nét, mịn màng.
In lụa trên vải cực kỳ hữu ích cho in ấn số lượng lớn như áo thun đồng phục hoặc phụ kiện. Cùng khuôn in (giấy nến) có thể được tái sử dụng nhiều lần để lặp lại thiết kế với độ chính xác cao trên nhiều sản phẩm khác nhau.
Mặc dù sự ra đời của in kỹ thuật số đã giúp tăng tốc độ in, in lụa vẫn có chỗ đứng vững chắc nhờ độ bền và tuổi thọ lâu dài của bản in. Thiết kế được in lụa có thể chịu được hàng nghìn lần giặt, không phai màu hay bong tróc, cho phép quần áo đồng phục bền bỉ trong nhiều năm. Các loại vải tự nhiên như cotton là ứng cử viên sáng giá nhất vì chúng hấp thụ và giữ mực tốt hơn nhiều so với vải nhân tạo.
In lụa trên vải cực kỳ hữu ích cho in ấn số lượng lớn như áo thun đồng phục hoặc phụ kiện
Cách thức hoạt động của kỹ thuật in lụa trên vải
Kỹ thuật in lụa hoạt động dựa trên nguyên lý thấm mực có chọn lọc thông qua khuôn lưới đã được thiết lập. Đầu tiên, mực in được đặt bên trong một khung in (làm bằng gỗ hoặc nhôm) đã căng sẵn lưới vải. Phần lưới không mang hình ảnh thiết kế sẽ được bịt kín hoàn toàn bằng vật liệu cảm quang (nhũ quang), tạo thành "giấy nến" hoặc "khuôn tô".
Sau đó, người thợ sẽ sử dụng lưỡi dao cao su để gạt mạnh qua bề mặt lưới. Lực ép này khiến mực bị dồn và thấm qua các mắt lưới đang mở, tiếp xúc với vật liệu bên dưới. Ngược lại, các phần lưới đã bị bít kín sẽ ngăn mực hoàn toàn không truyền xuống bề mặt in. Quá trình này đảm bảo mực chỉ xuất hiện chính xác theo thiết kế mong muốn, tạo ra bản in sắc nét và đồng đều.
Kỹ thuật in lụa hoạt động dựa trên nguyên lý thấm mực có chọn lọc thông qua khuôn lưới đã được thiết lập
Điểm mạnh và hạn chế của phương pháp in lụa
In lụa trên vải là lựa chọn ưu tiên của nhiều nhà sản xuất và khách hàng bởi những lợi ích sau:
Hình in sống động, sắc nét: In Lụa áp dụng lớp mực dày trực tiếp lên vải, tạo ra kết quả in đậm, rực rỡ và có chiều sâu hơn hẳn so với màu CMYK của in kỹ thuật số. Điều này đặc biệt quan trọng khi cần thể hiện màu sắc logo chính xác và rõ ràng trên nền vải sẫm màu.
Hiệu ứng kết cấu 3D độc đáo: Lớp mực dày cho phép tạo ra hiệu ứng kết cấu nổi lên trên bề mặt vải, mang lại cảm giác xúc giác dễ chịu mà các phương pháp in khác khó làm được.
Tối ưu chi phí cho số lượng lớn: Mặc dù chi phí thiết lập ban đầu (tạo màng in) cao, nhưng sau khi khuôn in đã được tạo, nó có thể được tái sử dụng hàng trăm, thậm chí hàng nghìn lần cho cùng một thiết kế. Điều này giúp giảm đáng kể chi phí trên mỗi sản phẩm khi in số lượng lớn.
Độ bền vượt trội: Bản in lụa có độ bền cao, chịu được hàng nghìn lần giặt, không bị phai màu hay bong tróc, đảm bảo tuổi thọ lâu dài cho đồng phục.
Chất liệu linh hoạt: Kỹ thuật này có thể áp dụng hiệu quả trên nhiều loại chất liệu khác nhau (Cotton, Polyester, kim loại, nhựa,...).
Mặc dù có nhiều ưu điểm, in lụa trên vải vẫn tồn tại một số hạn chế:
Chi phí không hiệu quả cho số lượng nhỏ: Do chi phí thiết lập màn hình in cho từng màu cao, in lụa không kinh tế đối với các đơn hàng số lượng nhỏ hoặc thiết kế có quá nhiều màu (từ 3 màu trở lên).
Yêu cầu thiết kế đồng nhất: Để tối ưu chi phí, đồ họa thiết kế phải giống hệt nhau trên mỗi sản phẩm. Bất kỳ thay đổi nhỏ nào cũng yêu cầu phải tạo khuôn in mới.
Thời gian thiết lập dài hơn: Đối với đơn hàng đầu tiên, thời gian giao hàng có thể lâu hơn vì cần thời gian để tạo màn hình in chuyên biệt cho từng màu mực.
Kỹ thuật chuyên môn: Kỹ thuật này yêu cầu người thực hiện phải có kiến thức chuyên biệt và vật liệu chuyên dụng để tránh các vấn đề về chất lượng.
In lụa không hiệu quả cho số lượng nhỏ và yêu cầu thiết kế đồng nhất
Ứng dụng của in lụa trên vải
In lụa là phương pháp in ấn vô cùng linh hoạt và đa năng, được ứng dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực:
Sản xuất đồng phục: In logo, slogan hoặc hình ảnh nhận diện thương hiệu trên áo thun, áo polo, áo khoác, tạo sự chuyên nghiệp và gắn kết cho đội nhóm, công ty, quán cà phê, nhà hàng, trường học,...
Thời trang may mặc: Dùng để in họa tiết, hoa văn, hình ảnh sáng tạo trên áo, váy, túi vải, khăn,... tăng tính thẩm mỹ và cá tính cho sản phẩm thời trang.
Quảng cáo, sự kiện: In lụa được áp dụng trên áo, băng rôn, túi tote hay vật phẩm khuyến mãi, phục vụ các chiến dịch truyền thông, event, hội chợ, giúp thương hiệu nổi bật, dễ nhận diện.
Sản phẩm thủ công và trang trí: Nhiều xưởng thủ công, nghệ sĩ ứng dụng in lụa để tạo ra sản phẩm độc bản như khăn tay, vải treo tường hoặc đồ decor handmade.
Kỹ thuật in lụa được ứng dụng để sản xuất đồng phục và các phụ kiện thời trang
Các kỹ thuật in lụa trên vải
Kỹ thuật in lụa trên vải không chỉ giới hạn ở một loại mực, mà còn được biến tấu thành nhiều phương pháp khác nhau, cho phép tạo ra các hiệu ứng độc đáo và đáp ứng yêu cầu về độ bền:
In lụa mực nước
Sử dụng mực nước không độc hại, thân thiện với môi trường để thấm trực tiếp lên vải. Kỹ thuật này tạo ra màu sắc tươi sáng và cảm giác mềm mại, thoáng khí trên bề mặt vải. Tuy nhiên, cần lưu ý độ bền của hình in có thể không cao bằng mực gốc dầu, thích hợp cho các thiết kế in nhẹ nhàng.
In lụa mực cao su
Đây là phương pháp phổ biến, sử dụng mực cao su để in, bản in có độ bền màu vượt trội, khả năng chống trầy xước và bong tróc tốt. Kỹ thuật này lý tưởng để in logo, hình ảnh trên áo thun, áo sơ mi và các sản phẩm quảng cáo, đảm bảo hình in sắc nét, không bị biến dạng sau khi giặt.
In nổi
Sử dụng keo dày hoặc chất phụ gia đặc biệt, tạo hiệu ứng sần, nổi lên (3D) trên bề mặt vải sau khi được sấy khô bằng nhiệt. Kỹ thuật này được dùng để tạo thêm chi tiết và kết cấu độc đáo cho sản phẩm in.
In nhũ
Kỹ thuật sử dụng mực có chứa các hạt nhũ hoặc ánh kim loại để tạo ra hiệu ứng bóng, sáng lấp lánh trên vải. In nhũ tạo điểm nhấn sang trọng, làm nổi bật các chi tiết hoặc logo đặc biệt trong thiết kế thời trang hoặc đồng phục cao cấp.
In lụa mực Cao Thành
Mặc dù có tên gọi tương tự mực cao su, in mực Cao Thành (High Density) là kỹ thuật chuyên biệt nhằm tạo ra lớp mực dày, có độ bền và khả năng chống trầy xước cực cao. Kỹ thuật được sử dụng trong in ấn công nghiệp hoặc sản phẩm yêu cầu độ bền và khả năng chịu mài mòn cao.
In lụa trên vải được ứng dụng theo nhiều kỹ thuật phổ biến
Các bước tiến hành kỹ thuật in lụa trên vải
Mặc dù kỹ thuật in lụa có sự khác biệt nhỏ về công đoạn tùy thuộc vào loại mực và vật liệu, nguyên lý cơ bản vẫn đồng nhất. Dưới đây là phác thảo chung về quá trình tạo ra bản in lụa chất lượng cao:
Chuẩn bị khuôn in
Thiết kế và tạo phim: Mẫu in được thiết kế và in ra trên màng axetat hoặc giấy can trong suốt (phim dương bản). Màng sẽ được dùng làm khuôn mẫu để chặn ánh sáng, tạo ra hình ảnh trên lưới in.
Làm sạch và tráng keo khung: Khung in (gỗ hoặc nhôm) được làm sạch kỹ lưỡng để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn mực cũ hoặc dầu mỡ. Sau đó, lưới in được phủ lớp keo cảm quang (nhũ tương) đồng đều. Bước này phải thực hiện trong môi trường tối hoặc tránh ánh sáng trực tiếp.
Phơi sáng và tạo khuôn tô: Màng phim thiết kế được đặt lên khung lưới đã tráng keo. Khuôn được đưa ra phơi dưới ánh sáng mạnh (đèn chiếu chuyên dụng). Ánh sáng sẽ làm cứng phần nhũ tương không bị màng phim che phủ. Khu vực bị màng phim che phủ (hình ảnh thiết kế) sẽ vẫn ở dạng lỏng.
Hoàn thiện khuôn in và in ấn
Rửa khung và sấy khô: Khuôn in được rửa sạch cẩn thận bằng nước. Phần nhũ tương còn lỏng sẽ bị trôi đi, để lại các mắt lưới mở theo đúng hình ảnh thiết kế. Khuôn in sau đó được sấy khô hoàn toàn và thực hiện bất kỳ chỉnh sửa thủ công nào để đảm bảo độ chính xác.
Gạt mực: Áo được đặt cố định trên mặt phẳng, khung in được đặt đè lên vị trí mong muốn. Mực in (đã được pha màu tùy chỉnh) được phủ lên khung và sử dụng dao gạt mực kéo mạnh góc 45 độ qua toàn bộ khuôn tô. Mực sẽ thấm qua các mắt lưới mở và bám lên bề mặt in.
Xử lý nhiệt và kiểm tra chất lượng: Sau khi in, mực được xử lý bằng nhiệt độ cao để làm khô mực hoàn toàn và cố định hình in vĩnh viễn trên vải. Sản phẩm cuối cùng được kiểm tra chất lượng và rửa sạch khung lưới để tái sử dụng.
Các bước tiến hành kỹ thuật in lụa trên vải
Xem thêm: Áo polo đồng phục vải cafe khử mùi thoáng mát, chuyên nghiệp
Những lỗi thường gặp khi in lụa trên vải
Kỹ thuật in lụa dù được ưa chuộng vẫn có thể gặp phải một số lỗi kỹ thuật phổ biến. Việc nắm rõ nguyên nhân giúp thợ in kịp thời điều chỉnh để đảm bảo chất lượng bản in cuối cùng.
Lỗi thấm mực: Đây là tình trạng mực in lan rộng ra ngoài đường viền thiết kế, tạo ra các chi tiết bị mờ hoặc dày hơn so với dự kiến. Để xử lý lỗi này, điều quan trọng là phải sử dụng loại mực có độ nhớt phù hợp với vật liệu và chi tiết in.
Lỗi kẹt mực: Khi các mắt lưới in bị tắc nghẽn, mực sẽ không thể xuyên qua, dẫn đến đường in bị đứt đoạn hoặc không đồng đều. Khắc phục lỗi này phải đảm bảo lưới in luôn sạch sẽ, không có tạp chất hay mực khô. Đồng thời, thợ in cần sử dụng mực và dung môi tương thích để mực luôn chảy trơn tru, điều chỉnh áp suất gạt mực ở mức thích hợp.
Lỗi mực trơn/lem: Tình trạng này xảy ra khi mực in chưa kịp khô hoàn toàn đã bị va chạm hoặc tiếp xúc với bề mặt khác, gây ra vết lem và chuyển mực sang các vùng không mong muốn. Biện pháp duy nhất là đảm bảo mực khô hoàn toàn trước khi chuyển sản phẩm sang công đoạn tiếp theo hoặc xếp chồng.
Lỗi in không đồng nhất: Lỗi này thể hiện qua màu sắc hoặc độ đậm nhạt không đều trên bản in, khiến thiết kế bị lốm đốm. Nguyên nhân nằm ở khâu căn chỉnh, cần phải đảm bảo khuôn lưới in được đặt và căn chỉnh chính xác trên bàn in. Bên cạnh đó, lực gạt mực cần được duy trì đồng đều trên toàn bộ bề mặt in để đảm bảo mực được phân phối với cùng độ dày.
Lỗi thường gặp khi in lụa trên vải
Các vị trí in lụa phổ biến và hiệu quả trên áo thun
Lựa chọn vị trí in lụa trên vải là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả truyền thông và tính thẩm mỹ của chiếc áo thun đồng phục. Dưới đây là các vị trí in lụa được sử dụng phổ biến nhất:
Ngực trái/phải: Đây là vị trí được ưa chuộng nhất cho các thiết kế in lụa. Vị trí này lý tưởng để in logo công ty, biểu tượng nhỏ hoặc nhãn hiệu. Nó đảm bảo nhận diện thương hiệu nhanh chóng và tạo sự chuyên nghiệp.
Sau lưng áo: Được sử dụng để in các hình ảnh lớn, slogan, tên sự kiện hoặc danh sách nhân viên/số áo. In lụa trên toàn bộ phần lưng giúp tận dụng tối đa không gian, tạo ra tác động thị giác mạnh mẽ, lựa chọn hoàn hảo cho đồng phục sự kiện hoặc quảng bá thương hiệu.
Cánh tay áo: Vị trí này dành cho các chi tiết nhỏ, tinh tế như biểu tượng phụ, cờ hoặc thông điệp ngắn gọn. In lụa ở tay áo tạo điểm nhấn khéo léo, được các thương hiệu thời trang cao cấp hoặc công ty muốn tạo sự khác biệt lựa chọn.
Gấu áo, cổ áo: Gấu áo (hoặc nhãn mác cổ áo) là nơi thích hợp để in lụa nhãn hiệu, slogan nhỏ hoặc các thông tin đặc biệt nhằm tạo điểm nhấn và khẳng định nguồn gốc sản phẩm. Đây là chi tiết nhỏ nhưng góp phần tăng tính chuyên nghiệp và giá trị của sản phẩm.
Các vị trí in lụa phổ biến và hiệu quả trên áo thun
Hướng dẫn bảo quản hình in lụa trên vải bền màu
Để giữ cho hình in lụa trên áo thun đồng phục luôn sắc nét, không bong tróc và bền màu theo thời gian, bạn cần lưu ý tuân thủ các nguyên tắc sau:
Trong quá trình giặt
Luôn lộn trái áo: Hãy lộn trái áo trước khi giặt để giảm ma sát trực tiếp của hình in với lồng máy giặt và các quần áo khác, từ đó bảo vệ độ bền của mực.
Chế độ giặt nhẹ: Ưu tiên giặt bằng tay hoặc chọn chế độ giặt nhẹ trên máy giặt.
Dùng nước lạnh/ấm: Chỉ sử dụng nước lạnh hoặc nước ấm khi giặt. Nước nóng là kẻ thù của mực in, dễ khiến hình in bị nứt, phai màu và bong tróc.
Tránh chất tẩy mạnh: Tuyệt đối không sử dụng chất tẩy mạnh, thuốc tẩy Javen hoặc các chất tẩy có chứa clo/oxy hóa mạnh để giữ màu mực in được tươi lâu.
Phơi khô và ủi
Phơi tự nhiên, tránh nắng gắt: Nên phơi áo trong bóng mát hoặc nơi thoáng khí. Ánh nắng mặt trời trực tiếp và nhiệt độ cao từ máy sấy là nguyên nhân hàng đầu làm hình in nhanh chóng bị giòn, nứt, bạc màu.
Ủi nhiệt độ thấp: Nếu cần ủi, hãy lộn trái áo và ủi ở nhiệt độ thấp nhất có thể. Tuyệt đối không ủi trực tiếp lên bề mặt hình in, vì nhiệt độ cao sẽ làm lớp mực cao su bị chảy, biến dạng hoặc dính vào bàn ủi.
Bảo quản: Khi không sử dụng, hãy gấp áo thun một cách gọn gàng, đảm bảo hình in không tiếp xúc hoặc bị ép chặt với các vật sắc nhọn, thô ráp hoặc hình in khác có thể gây trầy xước.
Lộn trái áo trước khi giặt để giảm ma sát trực tiếp của hình in với lồng máy giặt và các quần áo khác, bảo vệ độ bền của mực
Kết luận
In lụa trên vải là phương pháp in ấn hiệu quả, mang lại hình ảnh sắc nét, bền màu và chuyên nghiệp trên đồng phục. Khi kết hợp kỹ thuật in lụa cùng dịch vụ may đồng phục tại Bamboo Uniform, bạn sẽ sở hữu những bộ đồng phục chất lượng cao, thể hiện phong cách thương hiệu. Hợp tác với Bamboo Uniform, khách hàng sẽ được tư vấn lựa chọn kỹ thuật in phù hợp, nhận sản phẩm hoàn thiện đúng tiến độ, bền đẹp, đáp ứng đầy đủ nhu cầu số lượng lớn và hình ảnh chuyên nghiệp.
Thông tin liên hệ:
Trụ sở: 29/31 Lê Đức Thọ, phường Hạnh Thông, TPHCM.
Văn phòng + xưởng may: 135A Nguyễn Cửu Đàm, Tân Sơn Nhì, TPHCM.
Số điện thoại: 0902 149 780
Email: saledongphucbamboo@gmail.com
Website: Bamboouniform.vn