Trong thế giới may mặc hiện đại, vải acrylic đang ngày càng được ứng dụng phổ biến nhờ đặc tính nhẹ, ấm và khả năng giữ màu vượt trội. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về chất liệu này và cách phân biệt nó với các loại sợi tổng hợp khác. Trong bài viết này, Bamboo Uniform sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết vải acrylic là gì, cũng như ưu và nhược điểm của chất vải acrylic để dễ dàng lựa chọn khi may đồng phục.

Vải acrylic là gì?

Vải Acrylic là loại vải tổng hợp hiện đại được dệt từ sợi acrylic, sản phẩm của quá trình tổng hợp polymer Acrylonitrile, hợp chất nhân tạo có nguồn gốc từ dầu mỏ hoặc than đá. Về bản chất, acrylic là dạng nhựa được chế tạo thông qua kết hợp các hợp chất gốc hydrocarbon với nhiều hóa chất khác nhau. Quá trình này tạo ra cấu trúc sợi, cải thiện khả năng bắt màu (hấp thụ chất nhuộm) của vải. Với đặc tính bề mặt và cảm giác chạm tương đồng đáng kinh ngạc với len tự nhiên, vải acrylic còn được ưu ái gọi bằng len nhân tạo hoặc sợi len acrylic.

Nguồn gốc vải acrylic

Sợi vải acrylic ra đời vào năm 1941 được phát minh bởi công ty DuPont, tập đoàn hàng đầu trong ngành dệt may. Ban đầu, sản phẩm được biết đến dưới tên gọi là sợi A, sau đó chính thức được đăng ký thương hiệu Orlon. DuPont phát triển acrylic như nỗ lực nhằm cải tiến sợi rayon và tạo ra lựa chọn thay thế khả thi cho len tự nhiên.

Tuy nhiên đến thập niên 1950, sự phổ biến của acrylic bắt đầu suy giảm. Nguyên nhân chính do sự cạnh tranh gay gắt từ nhiều loại sợi tổng hợp khác đang thống trị thị trường bao gồm nylon, polyester, và chính rayon. Thậm chí, ngay cả nhà sản xuất DuPont cũng gặp phải nhiều thách thức kỹ thuật trong quá trình nhuộm và kéo sợi loại vật liệu này.

Đến những năm 1970, ứng dụng acrylic trong sản xuất càng bị thu hẹp đáng kể. Sự trỗi dậy của phong trào bảo vệ môi trường cùng các quy định mới ưu tiên sản phẩm thân thiện đã tạo áp lực lớn. Loại sợi này bị chỉ trích kém thân thiện với môi trường do khả năng tái chế thấp và có nguy cơ chứa các chất độc hại, gây ung thư, đồng thời dễ bắt cháy. Hậu quả, thị trường tiêu thụ acrylic, đặc biệt tại Mỹ đã chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng.

Trong khi thị trường phương Tây thu hẹp, sợi acrylic lại tìm thấy cơ hội phát triển mạnh mẽ tại các khu vực châu Á, đặc biệt ở Ấn Độ, Trung Quốc và Đông Nam Á. Các nhà sản xuất tại đây đã tập trung cải tiến chất lượng và tính năng, tăng đáng kể độ bền của sợi vải, giúp chúng có thêm nhiều ưu điểm cạnh tranh hơn. Ngày nay, sản xuất vải acrylic đã chuyển dịch sang các trung tâm chính như Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Mexico, Nam Mỹ và một số quốc gia ở châu Âu.

Sợi vải acrylic ra đời vào năm 1941 được phát minh bởi công ty DuPont, tập đoàn hàng đầu trong ngành dệt may

Quy trình sản xuất vải acrylic

Quy trình tạo ra sợi vải acrylic tổng hợp bao gồm ba giai đoạn chính, bắt đầu từ hóa chất cho đến sản phẩm dệt may hoàn chỉnh:

• Bước 1: Tạo sợi acrylic

Đầu tiên, nhà sản xuất tiến hành tạo polyme acrylonitrile thông qua quá trình trùng hợp các gốc tự do trong môi trường nước. Hợp chất này phải chứa tối thiểu 85% monome acrylonitrile, chất lỏng không màu có nguồn gốc từ nhựa. Sau đó, polyme được kết hợp thêm với các hóa chất khác để tăng khả năng bắt màu khi nhuộm.

• Bước 2: Kéo sợi

Polyme sau khi được tạo thành sẽ được làm sạch và kéo thành những sợi dài, mảnh. Quá trình kéo giúp sợi trở nên dẻo dai, có độ bền và độ đàn hồi tốt hơn, chuẩn bị cho công đoạn dệt vải tiếp theo.

• Bước 3: Dệt vải

Các sợi acrylic thành phẩm được cuộn vào ống chỉ và chuyển đến khu vực dệt. Tại đây, tùy theo mục đích sử dụng, sợi có thể được bán ở dạng nguyên liệu, dệt thành vải tấm hoặc xử lý bề mặt để tạo ra các loại vải có đặc tính khác nhau.

Quy trình sản xuất vải acrylic

Một số mẫu vải acrylic thông dụng trong may mặc

Bên cạnh loại vải acrylic cơ bản, thị trường còn phát triển nhiều biến thể khác với các đặc tính vượt trội, được phân loại dựa trên thành phần polyme:

Đặc điểm	Vải Acrylic nguyên bản	Vải Modacrylic	Vải Nytrile	Vải Lastrile
Thành phần chính	Vải Acrylic Nguyên Bản	Vải Modacrylic	Vải Nytrile	Vải Lastrile
Ưu điểm	≥85% monome acrylonitrile (gốc dầu mỏ)	Acrylonitrile + Polyme khác (VD: vinylidene clorua)	Chủ yếu là vinylidene dinitrile	Acrylonitrile + diene
Nhược điểm	Giữ ấm, bền màu, chống co rút, chống nắng tốt, màu sắc đa dạng.	Chống cháy tốt, chống nhăn, mềm dẻo, chống mài mòn, bền hơn Acrylic tiêu chuẩn.	Kháng khuẩn, nấm, viêm cao, độ bền vượt trội, chịu được dung môi hóa học.	Đàn hồi, co giãn cực tốt (phục hồi hoàn toàn sau kéo giãn), giữ form và chắc chắn.
Ứng dụng	Dễ xù lông, thấm hút thấp, có thể phai màu khi giặt nhiều lần.	Giá thành cao hơn, ít phổ biến trong thời trang hàng ngày.	Bề mặt thô ráp, khó nhuộm màu, giá thành cao.	Chỉ ứng dụng tối ưu trong các sản phẩm cần độ co giãn cao.
Đặc điểm nổi bật khác	Áo len, khăn quàng cổ, mũ, găng tay, chăn, thảm (sản phẩm mùa đông).	Quần áo bảo hộ, tóc giả, nối tóc, quần tây (cần giữ form).	Găng tay bảo hộ/y tế, thảm nội thất, vải trải sàn (môi trường công nghiệp/gia dụng).	Quần áo thể thao, đồ lót, áo sơ mi (cần sự linh hoạt và thoải mái).

Vải Acrylic nguyên bản

Đây là dạng vải nguyên chất, trong đó tối thiểu 85% thành phần monome acrylonitrile có nguồn gốc từ dầu mỏ. Loại vải này nổi bật nhờ khả năng giữ màu bền, chống co rút và cách nhiệt tốt, giúp người mặc luôn ấm áp. Tuy nhiên, acrylic nguyên bản có thể dễ xù lông và kém thấm hút hơn so với sợi tự nhiên. Vải được dùng trong các sản phẩm như áo len, khăn choàng, mũ, găng tay, chăn và thảm.

Vải Modacrylic

Là biến thể cải tiến từ acrylic, modacrylic được pha trộn thêm các polyme khác như vinylidene clorua, giúp vải có độ mềm mại, đàn hồi và chống nhăn tốt hơn. Ngoài ra, loại vải này còn có khả năng chống cháy và chống mài mòn cao, phù hợp để may quần áo bảo hộ, tóc giả, hoặc quần tây công sở.

Vải Nytrile

Thành phần chính của vải nytrile là vinylidene dinitrile kháng khuẩn, chống nấm và chịu hóa chất cực tốt. Chất liệu này bền chắc, ít bị biến dạng nhưng khó nhuộm và có bề mặt hơi ráp. Vải nytrile được ứng dụng trong các sản phẩm bảo hộ như găng tay, thảm hoặc vải lót công nghiệp, đặc biệt phổ biến tại châu Âu và Mỹ.

Vải Lastrile

Được sản xuất từ sự kết hợp giữa diene và acrylonitrile, vải lastrile có độ đàn hồi vượt trội, kéo giãn tới 50% rồi trở lại hình dạng ban đầu. Nhờ đặc tính này, vải được dùng để may đồ thể thao, đồ lót hoặc áo sơ mi cần sự linh hoạt. Lastrile thoải mái khi vận động và giữ form áo rất tốt, phù hợp với phong cách năng động hiện đại.

Một số mẫu vải acrylic thông dụng trong may mặc

Điểm mạnh và hạn chế của vải acrylic

Vải acrylic mang lại nhiều lợi ích vượt trội của sợi tổng hợp nhưng cũng tồn tại những hạn chế đáng cân nhắc.

Ưu điểm:

• Độ co giãn linh hoạt: Nhờ sự kết hợp giữa sợi acrylic và các sợi đàn hồi như spandex hay elastane, vải có khả năng co giãn và phục hồi tốt, giữ form ổn định, không bị chảy xệ sau thời gian dài sử dụng.
• Giữ nhiệt hiệu quả: Cấu trúc sợi rỗng giúp vải acrylic tạo lớp không khí cách nhiệt, giúp giữ ấm tối ưu trong mùa lạnh. Chất vải mềm, nhẹ, mang lại cảm giác êm ái và thoải mái cho người mặc.
• Bền màu, khó phai: Vải acrylic nổi tiếng với khả năng giữ màu vượt trội, không bị phai khi giặt hoặc phơi nắng. Màu sắc luôn tươi mới, giúp trang phục bền đẹp theo thời gian.
• Chống tia UV, chịu nắng tốt: Loại vải này có khả năng phản xạ tia cực tím, hạn chế tác hại của ánh nắng mặt trời lên da, thích hợp cho trang phục dã ngoại hoặc đồng phục ngoài trời.
• Hạn chế nấm mốc, côn trùng: Là sợi nhân tạo, acrylic ngăn ngừa vi sinh vật phát triển, không bị mùi hôi, mục nát hay côn trùng phá hoại, đảm bảo độ bền lâu dài.
• Giữ dáng, không co rút: Sau khi giặt, vải acrylic vẫn giữ nguyên kích thước và phom dáng, không bị biến dạng hay co lại như nhiều loại sợi tự nhiên khác.
• Giá thành hợp lý: So với cotton, len hay lụa, vải acrylic có giá thành phải chăng hơn nhiều nhưng vẫn đảm bảo tính thẩm mỹ và độ bền cao, lựa chọn tối ưu cho các dòng đồng phục số lượng lớn.

Nhược điểm:

• Dễ xù lông: Do đặc tính sợi mảnh và rỗng, vải acrylic dễ bị ma sát tạo ra các sợi xù nhỏ trên bề mặt, làm giảm độ mịn sau thời gian sử dụng.
• Kém thấm hút: Vải có khả năng kháng nước cao, dẫn đến việc thấm hút mồ hôi kém và dễ gây bí khi mặc trong môi trường nóng ẩm.
• Có thể gây kích ứng da: Một số thành phần hóa học trong sợi tổng hợp có thể gây ngứa hoặc khó chịu cho người có làn da nhạy cảm, đặc biệt khi mặc trong thời gian dài.
• Nhạy cảm với nhiệt: Acrylic dễ bị chảy hoặc biến dạng nếu tiếp xúc với nhiệt độ cao. Vì vậy, cần tránh ủi trực tiếp hoặc sấy khô ở mức nhiệt mạnh.
• Dễ bắt lửa: Do có nguồn gốc từ nhựa, vải acrylic dễ cháy, không tự dập lửa, cần tránh xa các nguồn nhiệt và tia lửa trong quá trình sử dụng.
• Tác động môi trường: Acrylic được sản xuất từ dầu mỏ,nguồn tài nguyên không tái tạo. Việc sản xuất và xử lý loại vải có thể gây ô nhiễm môi trường, đồng thời sợi acrylic khó phân hủy trong tự nhiên, tạo rác thải công nghiệp khó xử lý.

Vải acrylic mang lại nhiều lợi ích vượt trội của sợi tổng hợp nhưng cũng tồn tại những hạn chế đáng cân nhắc

Ứng dụng của vải acrylic

Vải acrylic tổng hợp được xem là giải pháp thay thế hiệu quả về chi phí cho len tự nhiên, đã được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau nhờ vào các ưu điểm như màu sắc đa dạng, bền màu, chống co rút, giữ ấm tốt và độ bền cao.

Ngành thời trang

Vải acrylic đóng vai trò quan trọng trong ngành thời trang, đặc biệt là các sản phẩm cần giữ ấm và độ bền cao:

• Trang phục giữ ấm: Sản xuất áo len, áo hoodie, áo khoác, khăn quàng cổ, găng tay và mũ nón do khả năng giữ ấm tốt, không bị co rút khi giặt.
• Trang phục thể thao: Các trang phục như áo bóng chày, áo bóng rổ, áo quần bóng đá nhờ đặc tính co giãn tốt và độ bền cao.
• Phụ kiện: Làm tất vớ và giày dép.

Trong nội thất và trang trí

Với khả năng bền màu, chống tia UV và dễ vệ sinh, vải acrylic được sử dụng phổ biến trong không gian sống:

• Chống nắng và cách nhiệt: Dùng làm rèm cửa để chống lại tia cực tím và giảm thiểu tác động của ánh nắng mặt trời, bảo vệ không gian bên trong.
• Vật liệu bọc: Ứng dụng làm thảm trải sàn hoặc vải bọc ghế sofa nhờ độ mềm mại, êm ái, bền lâu, co giãn, chống thấm nước.
• Trang trí bàn ăn: Dùng làm khăn trải bàn với khả năng phối màu đa dạng và chống lại các vết bẩn, vết ố vàng.

Các ứng dụng đặc biệt khác

Ngoài thời trang và nội thất, vải acrylic còn được ứng dụng trong các sản phẩm chuyên biệt khác:

• Vật liệu ngoài trời: Sử dụng làm lều bạt ngoài trời nhờ đặc tính chống nước, chống nắng và chịu được nhiệt độ cao, bảo vệ người dùng khỏi các yếu tố môi trường.
• Sản phẩm làm đẹp: Được dùng để sản xuất tóc giả, mi giả hoặc các phụ kiện trang điểm khác vì sở hữu độ bóng cao, giống với tóc thật và dễ nhuộm màu.
• Nguyên liệu thủ công: Sản xuất len cuộn nhân tạo hoặc làm nguyên liệu cho các sản phẩm handmade được làm từ len.
• Phụ kiện điện tử: Sợi acrylic có khả năng co giãn và không biến dạng khi tiếp xúc với điện, nên được dùng trong trang trí vỏ điện thoại, sản xuất vỏ ốp điện, công tắc điện hoặc sơn âm tường.

Ứng dụng của vải acrylic

Xem thêm: Xưởng may quần áo bảo hộ lao động giá rẻ Bamboo Uniform

Cách nhận biết vải Acrylic

Trước khi chọn mua hoặc sử dụng các sản phẩm làm từ vải acrylic, bạn nên biết cách phân biệt loại vải này với các chất liệu khác để đảm bảo chất lượng và tránh nhầm lẫn. Dưới đây là một số phương pháp nhận biết phổ biến được Bamboo Uniform tổng hợp:

• Quan sát bằng mắt thường

Vải acrylic có bề mặt mịn, hơi bóng và màu sắc rực rỡ, đồng đều do khả năng bám màu tốt. Khác với len tự nhiên, sợi acrylic ít bị xù lông và cũng khó nhăn hơn so với cotton. Nhờ đặc điểm này, các sản phẩm làm từ vải acrylic luôn giữ được vẻ ngoài gọn gàng, sắc nét.

• Cảm nhận bằng tay

Khi chạm vào, sẽ cảm nhận được sự mềm mại và ấm áp đặc trưng, nhưng vải acrylic không mát tay như cotton. Độ đàn hồi của vải phụ thuộc vào tỷ lệ pha trộn với các sợi khác, tuy nhiên vải acrylic nguyên chất sẽ co giãn kém hơn so với các loại sợi như spandex hay elastane.

• Thử nghiệm vật lý

Cắt một mảnh nhỏ và hơ qua lửa. Sợi acrylic cháy nhanh, tỏa mùi nhựa và khi nguội sẽ vón lại thành cục cứng. Hoặc nhỏ vài giọt nước lên bề mặt, nếu thấy nước không thấm mà trượt xuống nhanh, đó chính là vải acrylic vì sợi có khả năng kháng nước cao.

• Kiểm tra nhãn mác sản phẩm

Cách đơn giản nhất là xem thông tin thành phần trên nhãn. Nếu ghi “100% Acrylic” hoặc “Acrylic Blend”, bạn có thể chắc chắn sản phẩm có chứa sợi acrylic. Ngoài ra, một số biến thể như Modacrylic hay Nytrile cũng sẽ được ghi rõ để người tiêu dùng dễ nhận biết.

Cách nhận biết vải Acrylic

Một số lưu ý khi bảo quản vải acrylic

Để đảm bảo vải acrylic giữ được độ bền và tính thẩm mỹ trong suốt quá trình sử dụng, nên tuân thủ các hướng dẫn sau:

Vệ sinh và giặt giũ

• Nhiệt độ nước: Giặt vải bằng nước ấm và chọn chế độ giặt nhẹ nhàng (gentle cycle). Tuyệt đối không sử dụng nước nóng hoặc các chất tẩy rửa mạnh, vì có thể gây phai màu và làm hỏng cấu trúc, khiến vải mất form dáng nhanh chóng.
• Giặt tay: Nếu giặt bằng tay, chỉ nên vắt nhẹ, không xoắn hoặc vặn vải quá mạnh.
• Xử lý sau giặt: Tránh để vải ướt quá lâu trong máy giặt hoặc thùng chứa đồ bẩn, vì điều này dễ gây ra các vết ố vàng và phát sinh mùi ẩm mốc khó chịu.
• Bảo vệ vải khi giặt máy: Đối với hầu hết các sản phẩm làm từ sợi tổng hợp như acrylic, nên đặt vào túi giặt chuyên dụng trước khi cho vào máy. Biện pháp này giúp giảm thiểu sự ma sát, hạn chế tình trạng xù lông, từ đó kéo dài tuổi thọ và độ bền của sản phẩm.

Phơi và làm khô

• Tránh nhiệt trực tiếp: Tuyệt đối không phơi vải acrylic dưới ánh nắng mặt trời gay gắt hoặc để gần các nguồn nhiệt cao. Sợi acrylic nhạy cảm với nhiệt độ cao và dễ bị chảy, biến dạng hoặc cháy hỏng.
• Phơi khô tự nhiên: Nên treo vải bằng móc hoặc đặt trên giá phơi (ưu tiên loại bằng nhựa hoặc kim loại không gỉ) tại những nơi thoáng mát và có gió để giúp vải khô nhanh chóng.
• Sử dụng máy sấy: Nếu bắt buộc phải dùng máy sấy, hãy chọn chế độ nhiệt thấp và sấy trong thời gian ngắn. Lấy vải ra ngay khi vừa khô và tránh sấy quá lâu, nếu không vải sẽ bị xù lông, co rút,giảm độ đàn hồi.

Ủi (là) và định hình

• Nhiệt độ thấp: Khi ủi đồ làm từ sợi acrylic, luôn sử dụng bàn ủi ở mức nhiệt độ thấp nhất và đặt một lớp vải mỏng (khăn ủi) lên trên bề mặt vải acrylic để che phủ.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp: Không bao giờ ủi trực tiếp lên bề mặt vải hoặc kéo căng quá mức trong khi ủi, điều này có thể làm chảy sợi vải và gây biến dạng vĩnh viễn.

Bảo quản vải acrylic đúng cách giúp duy trì độ bền và tính thẩm mỹ

Kết luận

Hy vọng những thông tin được chia sẻ trong bài viết “vải acrylic là gì? ưu nhược điểm của chất vải acrylic” sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc tính, công dụng và cách lựa chọn phù hợp nhu cầu sử dụng của mình. Với ưu điểm bền màu, nhẹ và giữ ấm tốt, vải acrylic là lựa chọn đáng cân nhắc cho nhiều mẫu đồng phục và trang phục mùa lạnh. Nếu đang tìm kiếm đơn vị may đồng phục uy tín, chất lượng, Bamboo Uniform sẵn sàng đồng hành với những thiết kế tinh gọn, chất liệu bền đẹp và giá thành cạnh tranh.

Thông tin liên hệ: 

• Trụ sở: 29/31 Lê Đức Thọ, phường Hạnh Thông, TPHCM.
• Văn phòng + xưởng may: 135A Nguyễn Cửu Đàm, Tân Sơn Nhì, TPHCM.
• Số điện thoại: 0902 149 780
• Email: saledongphucbamboo@gmail.com
• Website: Bamboouniform.vn